ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de bir araya gelecek. NATO toplantısından sonra düzenlenen zirve yalnızca Washington-Moskova açısından değil Türkiye’nin de dahil olduğu birçok ülke için büyük önem taşıyor. Masadaki en önemli konular özetle; Suriye, İran ve PYD…

ZİRVE NEDEN ÖNEMLİ?

Helsinki Zirvesi, ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin’i ilk kez kapsamlı bir çalışma toplantısı için bir araya getirdiği için önemli. İki lider daha önce farklı platformlarda iki kez buluşmuştu. İlk buluşma Hamburg’taki G20 Zirvesi’nde gerçekleşmişti. Görüşme 30 dakika olarak planlanmasına karşın 2 saat 20 dakika sürmüştü. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve dönemin ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın da katıldığı toplantıdan kısa süre sonra Suriye’nin güneyinde ateşkes ilan edilmişti.

Kırım ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) başlıklarının da gündeme geldiği görüşme için Trump, “Soğuk Savaş döneminin iki rakibi arasında olumlu gelişmelerin yaşanmasını bekliyorum” ifadelerini kullanmıştı. Rusya Devlet Başkanı Putin ise Trump ile tanışmaktan memnun olduğunu söylemişti.

Trump ve Putin arasındaki ikinci görüşme Vietnam’da gerçekleşti. İki lider, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü (APEC) toplantısında el sıkışmakla yetindi. Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, yaptığı açıklamada Trump ile Putin arasında APEC zirvesi kapsamında gerçekleşmesi planlanan ikili görüşmenin program yoğunluğu nedeniyle yapılmayacağını duyurmuştu.

GÖRÜŞME DÜNYAYI NASIL ETKİLEYECEK?

Trump ve Putin görüşmesi başta Türkiye olmak üzere birçok ülkeyi etkileyecek. Suriye krizinin masada olacağı zirve öncesinde konuşan Putin ve Erdoğan ay sonunda buluşma kararı aldı. Cumhurbaşkanlığı kaynakları yaptığı açıklamada, Erdoğan’ın Astana ve koalisyon mensubu ülkelerin yakınlaşmasından memnuniyet duyduğunu ifade etti. İran dini lideri Ali Hamaney’in Danışmanı Ali Ekber Velayeti ise Türkiye, Rusya ve İran’ın yakın zaman içinde Tahran’da bir araya geleceğini duyurdu. Avrupa ise buluşmayı endişeyle izliyor. NATO zirvesi sırasında Reuters haber ajansına konuşan Avrupalı yetkililer “Trump’ın verdiği sözlerin test edileceğini” söylemişti.

İKİ LİDER HANGİ KONULARI KONUŞACAK?

İki liderin konuşacağı konuların başında Suriye’nin gelmesi bekleniyor. Putin’in zirve öncesinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve İranlı diplomat Ali Ekber Velayeti’yi Moskova’da ağırlaması gelişmeleri doğrular nitelikte.

ABD merkezli The Washington Post’un yazarı David Ignatius, Trump’ın İran konusunda garanti aldığı takdirde Suriye’de bulunan askerlerini çekeceğini savundu. Yazısını Pentagon kaynaklarına dayandıran Ignatius, PKK/PYD’nin Şam yönetimine nasıl entegre edileceğinin de konuşulacağını ileri sürdü. Helsinki’de terör örgütü PKK/PYD için ‘otonomi’ pazarlığının yapılacağına dikkat çeken Atılım Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Prof. Dr. Hasan Ünal ise gazetemize yaptığı değerlendirmede “Buradaki asıl mesele otonominin boyutlarının ne olacağı. Eğer kapsamlı ve coğrafi sınırları belirlenmiş bir statü verilirse bu ilerleyen yıllarda Suriye’nin bölünmesine neden olabilir. Diğer seçenek ise Suriye’nin adım adım bu otonomiyi aşındıracak yolu tesisi edecek şekilde imtiyaz vermesidir” diye konuşmuştu.

Öte yandan Putin ve Trump görüşmesinde Kırım’ın geleceği de masaya yatırılacak. ABD Başkanı Donald Trump, NATO Zirvesi’nde yaptığı açıklamada halefi Obama’yı suçlamış “O dönem ben olsaydım, Rusya Kırım’ı alamazdı” demişti.

NEDEN FİNLANDİYA?

Finlandiya daha önce ABD ve Sovyet liderlerinin görüşmelerine ev sahipliği yapmıştı. 1957’de dönemin ABD Başkanı Gerald Ford ile SSCB lideri Leonid Brejnev bu ülkede bir araya gelmişti. Finlandiya, takvimler 1990’ı gösterdiğinde dönemin ABD Başkanı George Bush ile son SSCB lideri Mihail Gorbaçov’un görüşmesine de evsahipliği yapmıştı. SSCB’nin yıkılması sonrası 1997’de ABD Başkanı Bill Clinton ile dönemin Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in görüşmesi için de adres yine Helsinki olmuştu.

Haberde, Putin-Trump zirvesinin Helsinki’de yapılacak olmasının bir diğer nedeni olarak, Finlandiya’nın NATO üyesi olmadığı için ‘tarafsız bölge’ görevi görmesi gösteriliyor. Avrupa Birliği (AB) üyeliği üzerinden Batı’ya bağlanan Finlandiya’nın hem ABD hem de Rusya ile iyi ilişkilerinin olduğu dikkat çekmekte.