Dolar 32,3171
Euro 35,0910
Altın 2.299,97
BİST 9.050,08
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul 21°C
Açık
İstanbul
21°C
Açık
Cum 23°C
Cts 21°C
Paz 21°C
Pts 23°C

ORTA VADELİ PROGRAMA BAKIŞ

A+
A-

Başbakan Yardımcısı Sayın Babacan OVP (Orta Vadeli Programı) açıkladıktan sonra tablolara eriştik. Hiç detay bir incelemeye tabi tutulmaksızın tablolardan bir değerlendirme yapmaya çalıştık. Değerlendirmeyi kamuoyu ile paylaşmak istedik.

Orta vadeli programda daha önceki tüm makrohedefler bir başka bahara ötelendi. Türkiye ekonomisi yön değiştirmiş ve hedef küçültmüştür.

Ekonominin geleceği AKP döneminde bir türlü hayata geçirilemeyen, muğlak ve etkileri ancak uzun vadede ortaya çıkabilecek olan ve her programda tekrarlanan sözde yapısal reformlara bağlanmıştır. Bu yapısal reformlar tabi ki gereklidir. Ama 12 senedir niçin hayata geçirilmemiştir. Bunlar bugünkü kısa ve orta vadeli problemlere çözüm değildir. Hükümetin gerçekçi politikaları Türkiye’yi istikrar içinde büyütecek ekonomi politikalarına ihtiyacı bulunmaktadır. AKP’nin ithalata ve inşaata dayalı sanayi modeli çökmüştür.

OVP’de;
– Büyüme hedefi daraldı
– Zaten GSYH dolar bazında üççeyrektir daralıyordu. Kişi başına GSYH altı senedir yerinde sayıyor.
– Kur varsayımları gerçekçi değil. Gerçekçi olmayan ortalama kur varsayımları ile bile 2014 yılında dolar bazında GSYH azalıyor.
– 2015, 2016, 2017 kur varsayımları da gerçekçi değil.
– Toplam sabit sermaye yatırımları 2014 yılında yüzde 0,9, 2015 yılında yüzde 2,1 azalacak. 2016 yılında birden yüzde 7,2 artacak. Açıklamaya muhtaç
– Gerek toplam, gerek kamu, ve özel sabit sermaye artışları gerçekçi belirlenmemiştir.
– Kamu sabit sermaye yatırımları 2014 yılında olduğu gibi 2015 yılında da azalmaya devam edecek. Daha sonraki yıllara yüzde 9’lar düzeyinde artış öngörülüyor.
– İhracatın GSYH’ ya katkısındaki gelişmede istikrar yok.
– OVP döneminde ihracatın büyümeye katkısı sıfır ve negatif. Bu gelişme ihracatın ithalatı karşılama oranı artarken gerçekleşiyor.
– Yurtiçi tasarruflar / GSYH, AKP döneminde yüzde 24’lerden yüzde 12’lere düşerken şimdi yüzde 17’lere yükselteceklerini söylüyorlar.
– İşsizlik oranında ümit verici bir gelişme yok.
– Dış ticaret dengesi açığı OVP döneminde artıyor.
– Enflasyon hedefi % 5 idi, şimdi 2014 yıında gerçekleşme tahmini % 9.4.
– Bütçe gelirlerindeki iyileşmenin özelleştirme gelirinden sağlandığı yetkililerce ifade edildi.
– Kamu harcanabilir geliri / GSYH, 2014, 2017 yıllarında aynı.
– Sosyal güvenlik açığı artıyor.
– Mahalli idareler dengesi açık vermeye başlıyor.
– Vergi yükü değişmiyor.

OVP Döneminde, devlet gelir ve harcamalarında;

Faiz dışı harcama 173 milyar TL artıyor
Yatırımlar 18 milyar TL artıyor
Vergi 125 milyar TL artıyor

OVP’nin önceki mevzuata göre Mayıs ayı sonunda açıklanması gerekirdi. AKP Hükümeti baktı, hedefler şaşıyor, yanılıyorlar. Birdenbire 5 ay rötarlı açıklayabilecek bir hakkı hukuksuz olarak elde etmelerine rağmen her şey ortada. Yapmış olmak için yapılmış. Program açıklanmadan dökülmeye baştan başladı. İleriki günlerde daha detaylı konuşmaya başlarız.

 

E. Haluk AYHAN